1. اربعین حسین علیه السلام و زیارت نور

«کربلا»، مدفن سیدالشهدا است؛ سرزمینی که عظیم ترین حماسه خدایی بشر، در آن اتفاق افتاد و موجش سراسر تاریخ و پهنه جهان را فرا گرفت. خاک کربلا، بوی خون می دهد و تربت کربلا مقدس و الهام بخش است.  زیارت قبور ائمه یکی از مسلمات فرهنگ شیعه است که قابل انکار نیست. شیعیان به دلیل تعلق خاطری که به امامان معصوم خود دارند، مرتب به زیارت می روند و بیش از همۀ مکان های زیارتی، به کربلا می روند. در طول تاریخ، حرم حسینی همواره ملجأ و مأوای شیعیان بوده و هست. شیعیان از گذشته تاکنون در هر شرایطی به زیارت کربلا رفته و می روند؛ سختی و مشقت و حتی خطرات سفر را به جان می خرند؛ وقتی مصمم می شوند، هر مانعی را کنار می زنند تا به هدف برسند. به غیر از مناسبت های ویژه که روز زیارتی مخصوص سیدالشهداست، در سایر زمان های سال نیز زائران متعددی به کربلا می روند؛ چرا که زیارت کربلا شناسنامۀ شیعه است.

2. سالار شهیدان در کلام امام شهیدان

امام خمینی (ره) می فرماید: دستور آموزنده «کُلُّ یومٍ عاشُورا وَ کُلُّ أَرضٍ کَربَلاء» باید سرمشق امت اسلامی باشد. قیام همگانی در هر روز و در هر سرزمین، عاشورا قیام عدالت خواهان، با عددی قلیل و ایمانی و عشقی بزرگ، در مقابل ستمگران کاخ نشین و مستکبران غارتگر بود و دستور آن است که این برنامه، سرلوحه زندگی است در هر روز و در هر سرزمین. در جای دیگر می فرماید: یکی از رمزهای بزرگی که بالاترین رمز است، قضیه سیدالشهدا عَلَیهِ السَّلامُ است. سیدالشهدا عَلَیهِ السَّلامُ مذهب را بیمه کرد؛ با عمل خودش، اسلام را بیمه کرد. در اینجا به کلمات نورانی حضرت امام خمینی (ه) درباره سید الشهداء، کربلا و اربعین امام حسین علیه السلام می پردازیم.

 

3. اربعین امتداد عاشورا، در عطر کلام امام خامنه ای

روز اربعین، روز شهادت حماسه سازان و اربعین، روز زیارت مرقد عاشورا سازان است، عاشورا، خروش خون حسین (ع) است و اربعین، پژواک این فریاد ظلم شکن است. آری! عاشورا تا اربعین، نقطه اوج عشق حسینی است و در این 40 روز، حسین علیه السلام تنها سخن محافل است تا در طول عمر انسان، بهانه بیداری و ظلم ستیزی باشد. امام خامنه ای می فرماید: این راه پیمایی عظیم و با شکوه که حقیقتاً یک پدیده عظیم تاریخی است. این نشان دهنده این است که این راه، راه عشق است؛ منتها نه عشق مجنونانه، عشق همراه بصیرت؛ مثل عشق اولیا به خدا. در اربعین حسینی میلیون ها انسان در کنار هم قرار گرفتند. اربعین و حرکت عظیم پیاده روی اربعین را از کلام حضرت آیت الله امام خامنه ای پی می گیریم.

4. پیاده روی اربعین و زیارت امام حسین علیه السلام در کلام بزرگان دین

زیارت اربعین و حادثه کربلا ستون ولایت است. زیارت و پیاده روی اربعین سابقه دیرینه در سیره علمائ و بزرگان دین دارد. میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، علامه امینی، شیخ انصاری، میرزای نوری، سید محسن امین، حاج آقا مصطفی خمینی، شهید مدنی و...در راهپیایی اربعین حسینی حضور داشتند. مراجع تقلید همواره توصیه به زیارت و حضور در راهپیایی عظیم اربعین داشته اند. پیاده روی اربعین را بهترین فرصت برای معرفی امام حسین علیه السلام به جهانیان دانسته اند. برخی از بزرگان می فرمایند: پیاده روی اربعین تبلیغ شریعت و تبلیغ ولایت حضرات معصومین علیهم السلام است. پیاده ‌رویِ اربعین خیلی در دنیا صدا می‌کند؛ و تبلیغ خوبی برای عالم تشیّع و عالم اسلام است. خوش به حال این زواری که پای پیاده در این بیابان ها، نه راحت می فهمند، نه شب و روز می شناسند!

5. از صدور گذر تا گذر از مرز

از فکر زیارت تا صدور گذر از مرز راهی نمانده است. هنوز به فکر و ذهنم خطور نمی کند که من هم بتوانم گذر عبور را بگیرم. صاحب این ایام برات و جواز اربعین هدیه دادند. از تصمیم تا عمل با شور و شوق زیارت اربعین اقدام کردم. وداع و التماس دعا بازارش داغ بود. تا به مرحله قاعده و قوانین داخل و خارج کشور رسیدم. برنامه ریزی صحیح و انجام دقیق مقدمات سفر اربعین ضروری به نظر می رسد. سفرهایی که جنبه زیارتی و معنوی دارند، فرصتی مناسب برای هر فردی محسوب می شود. مقتضی است با دقت بیشتری برنامه ریزی شود تا حضور معنوی کامل به همراه داشته باشد.

6. دستورالعمل و توصیه پزشکی و سلامتی

ارائه نکات سلامتی ویژه زائران اربعین حسینی و توصیه های عمومی به زائران برای سهولت در پیاده روی اربعین از ملزومات سفر است. در مسیر پیاده روی اربعین حسینی به علت بُعد مسافت پیاده راه رفتن نکات ایمنی و حفظ سلامتی را باید رعایت نمود. اگر زائر اربعین هستید و بیماری خاصی دارید سعی کنید از همین حالا به دنبال درمان آن باشید چون درمان بیماری در کشور عراق با توجه به حجم زوار و محدودیت خدمات بسیار دشوار خواهد بود. با توجه به سفر زمینی و پیاده روی چند روزه - بخصوص طی کردن جاده ۸۰ کیلومتری نجف به کربلا؛ بهتر است زائران کربلا برای حفظ سلامتی نکات مهم بهداشت و درمانی را فراگیرند. از کفش و کوله پشتی مناسب استفاده کنند چون بیشترین ضایعاتی که در این ایام زائران با آن مواجه می شوند زخم ها و تاول های پا است و اگر کفششان مناسب نباشد در همان ابتدای پیاده روی دچار مشکل می شوند به همین دلیل حتما از کفش مناسب پیاده روی استفاده کنند. کوله پشتی زائران هم برای اینکه صدمه ای به ستون فقرات وارد نکند. در اینجا به نکاتی در این باره اشاره می کنیم.

7. پذیرایی و مهمان نوازی مرم عراق

میزبانی و مهمان نوازی مردم عراق در ایام پیاده روی اربعین مثال زدنی است. مقام معظم رهبری می فرماید: راه پیمایی مراسم روز اربعین یک نمونه از این ارتباط دوستانه [دو ملت ایران و عراق] است به گونه ای که مردم عراق در پذیرایی از زائران ایرانی، از انفاق و محبت و ارادت چیزی کم نمی گذارند. مسئولان دو کشور ایران و عراق، باید از این فضا و فرصت برای منافع دو کشور بیشترین استفاده را بکنند. در جای دیگر می فرماید: میهمان نوازی و کَرَم در استقبال از زائران اربعین حسینی یکی دیگر از صفات ممتاز مردم عراق است. این رفتار عاشقانۀ معنوی در دنیای امروز مادی بسیار مهم و قابل توجه است و هنوز به درستی عمق این فضیلت مردم عراق شناخته نشده است.

8. اینجا کربلا حرم عشق حسینی

کربلا دومین شهر مقدس عراق است. مهم ترین بقعه مبارکه در کربلا حرم مطهر امام حسین علیه السلام و قمر بنی هاشم علیهما السلام می باشد. دیگر مراقد و شخصیت هایی نیز در آنجا دفن شده اند. در کربلای معلی، علماء و بزرگانی مدفون شده اند که زیارتگاه هزاران عاشق دل سوخته می باشد. بین الحرمین را شنیده ای؟ حرمی در سیصد متری سمت شرقی حرم مطهر امام حسین علیه السلام قرار دارد و این مرقد حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام پسر ام البنین قمر بنی هاشم و پرچم دار امام حسین علیه السلام است. در اینجا به معرفی اجمالی برخی از این مناره های نورانی و مرقدهای مطهر اشاره می شود. علاوه بر حرم امام حسین و حضرت عباس علیهما السلام در کربلا مزار و مدفن جمع زیادی از مشاهیر و بزرگان است.

9. زیارت و اذن دخول حریم حرم

اذن و اجازه از هر کجا که گرفته ای خودت بهتر می دانی. اما اذن دخول حرم یار آدابی دارد. حتما با غسل و طهارت ظاهر آمده ای؟ طهارت باطن نیز قابل تحصیل است. اذن دخول حرم امامی که بدون اذن تو، دعوتت کرده اند، اذن خاصّ می طلبد. پس زیارت کن؛ با بدن خسته و کوفته بر آمده از هر شهر و دیاری، با هر رنگ و نژادی؛ دست ادب و احترام بر سینه می گذاریم «السلام علیک یا ابا عبدالله السلام علیک، السلام علیک یا قتیل العبرات، السلام علیک یا عباس بن علی ابن ابیطالب علیهم السلام...»

10. سوز و گداز اربعینی

بشتابید…بشتابید…همگام با اهل بیت رسول خدا، همگام با دلسوختگان با پای دل و پای پیاده به سوز و گداز بنشینیم. با ذکر لبیک یا حسین به زیارت اربعین سید و سالار شهیدان نائل شویم. آری! چهل روز گذشت، اربعین حسینی است. أربعین روز تجلی حقیقت سجده به سجود سیدالساجدین بر تربتِ آن قتیلِ مُقطَّعُ الاعضاء است. أربعین مهبط و منزل تمام مصائب به رجوع ام المصائب در کربلا است. بزرگ ترین تجمع سالانه انسانی در سراسر کره زمین. سوز و گداز آدم و عالم این چنین است: السلام علی المرمّل بالدماء، سلام بر آغشته به خون ها. السلام علی الشیب الخضیب؛ سلام بر محاسنی که با خون رنگین شد. السلام علی المدفونین بلا أکفان؛ سلام بر شهدایی که بدون کفن دفن شدند.

11. پرسش اربعینی

هدف امامان از بزرگداشت همه ساله روز اربعین چه بوده است؟ در رأس بزرگان دین، ائمه بودند که اعمال مخصوصی را در این روز دستور دادند به عنوان این که مربوط به اربعین حسینی است نه صرف بیستم صفر بودن تا آخرین امام حاضر حضرت امام حسن عسکری علیه السلام که زیارت اربعین امام حسین علیه السلام را یکی از نشانه های مؤمن برشمردند. و راستی چرا برای حسین علیه السلام این چنین است؟

12. ره یافتگان اربعینی

پیاده روی اربعین جلوه عظیمی از بزرگداشت امام حسین (ع) است. هر روز عاشورا و هر مکان کربلاست. حسین علیه السلام در رأس نیک مردان جهان قرار دارد. بزرگ ترین شهید تاریخ تا ابد است و هیچ شهیدی همچون او نبوده است.» «ما امروز عظیم ترین حضور را بر روی این کره خاکی رقم زده ایم. حادثه پیاده روی اربعین که هر روز ابعاد بین المللی گسترده تری پیدا می کند و از همه ملیت ها و ادیان از جمله مسیحیان در آن شرکت می کنند، مقدمه یک تحول اساسی در مقیاس جهانی است. دنیای مدرن با ایدئولوژی لیبرال و سرمایه سالارانه اش به پایان رسیده و جز بحران آفرینی دستاورد دیگری برای بشریت ندارد و بشر امروز محتاج یک رستاخیز معنوی و الهی است که مایه های آن در انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی است.ما به عنوان مسیحیت ارتدوکس در روسیه نیز پی گیر این نهضت معنوی هستیم وراه نجات را در ایستادگی در مقابل امپریالیسم مدرن و عاری از معنا و مشحون از ماده پرستی آن می بینیم و از این جهت با جمهوری اسلامی ایران و نقشه راهی که از سوی آیت الله خامنه ای برای آینده انقلاب اسلامی ترسیم می شود، احساس قرابت ویژه ای می کنیم. اسلام شناس مسلمان فرانسوی وصیّت نمود پس از مرگش در مسیر زائران اربعین دفن شود.

13. با شاعران آئینی و اربعینی

راهپیمایی اربعین، اتفاق بی مانندی در تاریخ اسلام است که پس از قرن ها غیرت دینی و عاطفه مذهبی، به قدرتمندترین حالت، خرج بهترین مسیر هدایت شده است. راهپیمایی اربعین، در عالم تمثیل، مانند راهپیمایی فتح مکه بوده و شدیداً عطر فتح آخرالزمانی و موعود گرایانه دارد. راهپیمایی که قدم های آن برای حزب شیطان سرسام آور است و این خاصیت تشیع قرآنی است. شیعه سیاسی، فهیم و زمان شناس، در این راهپیمایی، مغناطیس عظیم نهضت شهادت طلبانه حسین را درک می کند. شاعران نیز در این حرکت پر شکوه، مسئولانه و عاشقانه سرایده اند. شاعران آیینی و نوحه سرایان هر کدام با فرا رسیدن اربعین حسینی و به یاد عزای سالار شهیدان و یاران وفادارشان، اشعاری را در خصوص زیارت اربعین سرودند که بخش هایی از آن ها در اینجا اشاره شده است.

داغش نشسته بر دل زارم‌ چه می شود/یک‌ اربعین‌ مرا ببری کربلا حسین

 جای تو روی سینه احمد مگر‌ نبود؟!/افتاده ای به‌ گودی‌ مقتل‌ چرا حسین؟!

14. فقه زیارت و پیاده روی اربعین

تشرّف به دیدار امام معصوم علیه السلام چه در حال حیات و چه پس از شهادت و هنگام زیارت قبور ائمه علیهم السلام آدابی دارد که آن را از دیدارهای معمولی جدا می کند. رعایت طهارت، ادب، متانت، توجه، حضور قلب از جمله این آداب است. با توجه به ازدحام جمعیت جهت زیارت اربعین؛ آیا زیارت اربعین اختصاص به خود روز اربعین دارد یا ایام قبل و بعد از اربعین که نزدیک به روز اربعین است را نیز شامل می شود؟ ایام نزدیک اربعین چه قبل و چه بعد ثواب زیارت اربعین را دارد گرچه خود اربعین زیارت اربعین ثواب بیشتری دارد. زائران حسینی در مسیر حرکت کاروان با مسائلی شرعی و فقهی مواجه می شوند که نیاز به فهم و آگاهی است. در اینجا احکام و آداب تشرّف به زیارت، فقه اربعین، فقه زائر و اماکن را مرور می کنیم.

15. سفرنامه و خاطرات اربعین

مسیر کربلا را پرسیدم، گفتنداز ایوان نجف تا سرای حسین (ع) صد و ده کیلومتر است، که به اشاره رمز عدد ۱۱۰ دارد. ماشین های آماده مسافران را برای کربلا سوار می کردند. پرسیدم مگر قرار نیست این مسیر پیاده طی شود؟ گفت: چرا، ولی نه همۀ مسیر؛ چند کیلومتر مانده به کربلا پیادهمی شویم و باقی ماندۀ راه را پیاده می رویم. با خود گفتم، البته اشکالی ندارد؛ اما اگر نیّتم پیاده روی است، این یک تقلب و کلاه شرعی است. تصمیم گرفتم تا توان دارم و پاهایم همراهی می کنند، پیاده راه را طی کنم. البته کسان دیگری هم در حال حرکت بودند. چنان آمادگی در خودم احساس کردم که گویی هزار کیلومتر هم باشد، با عشق این مسیر را طی می کنم.

16. مقتل خوانی اربعین امام حسین علیه السلام

اربعین یادآور داغ اهل بیت علیهم السلام است.روز باز کردن عقده ها و ناگفته های چهل روز مسیر گودی قتلگاه تا مقبره سید الشهداء­ست. مقام معظم رهبری در خطبه های نماز جمعه ذکر مصیتی از سید و سالار شهیدان و اصحاب با وفایش بیان فرمودند در اینجا به فرازهایی از مقتل خوانی ایشان ذکر می کنیم. «مایلم یک جمله هم ذکر مصیبت کنم. فردا اربعین سیدالشّهداست. به مناسبت سالگرد امام، ما از جاهای مختلف بر سر مزار او گرد آمده ایم. تناسب این جمع آمدن و گرد آمدن ما بر سر قبر امام، با اربعین تناسب عجیبی است. در روز اربعین هم، بعد از آن روزهای تلخ و آن شهادت عجیب، اولین زائران ابا عبد الله الحسین علیه السّلام بر سر قبر امامِ معصومِ شهید جمع شدند. از جمله کسانی که آن روز آمدند، یکی «جابر بن عبد اللّه انصاری» است و یکی «عطیة بن سعد عوفی» که او هم از اصحاب امیر المؤمنی

 

17. کتاب شناسی اربعین

اربعین امام حسین علیه السلام در فرهنگ شیعی جایگاه بسیار والا و ارزشمندی دارد؛ چون یک بار دیگر خاطرات و حوادث روز عاشورا و حوادث مربوط به اربعین در این ایام زن

 

18. نگارخانه اربعینی

کسانی که از کاروان پیاده‌روی میلیون‌ ها زائر جا مانده اند، با دیدن تصاویر و کلیپ هایی از مشتاقان که در حال پیاده ‌روی به سمت کربلا هستند اشک می ریزندو آرزو می کنند ای کاش! در میان موج عظیم پیاده روی مشتاقان بودند...سال‌هاست به انتظار روزی‌ام تا روانه شوم به سویی. دلم که همیشه می‌رود حال هم رفته است، منم که اینجا نشسته‌ام، جسمم اینجا و خود جای دگرم. جا مانده فقط از قاب تلویزیون نظاره می کند و بس...

زیارت اربعین و حادثه کربلا ستون ولایت است. و اینک من و شما...