سوره بقره

این سوره كه دویست و هشتاد و شش آیه دارد، در مدینه نازل شده و بزرگترین سوره قرآن است.
علت نامگذاری آن به بقره، داستان بسیار زیبای گاو بنی اسرائیل است كه در آیات 67 تا 73 بیان شده است.
محتوای سوره به علت طولانی بودن، دربردارنده مطالب گوناگون اعتقادی، فقهی، عبادی از قبیل توحید و هستی شناسی و معاد و حیات پس از مرگ، تشریع قوانین عبادی، اخلاقی و فردی و اجتماعی بسیاری است.

همچنین مسائل مربوط به وحی و اعجاز كتاب آسمانی و خدمات اجتماعی از قبیل بخشش و انفاق و احسان و جنگ و جهاد با دشمنان و قانون قصاص را در خود جای داده است.
در این سوره آیة الكرسی و آیه دین كه بزرگترین آیه قرآن است، ماجرای تغییر قبله، بهانه تراشی های بنی اسرائیل، آفرینش حضرت آدم و نافرمانی شیطان و فرازهایی از تاریخ تعدادی از پیامبران مانند حضرت آدم و ابراهیم و موسی علیهم السلام و داستان هاروت و ماروت و طالوت و جالوت بیان شده است.

از آنجایی كه دو سوره بقره و آل عمران احكام فقهی و اسماء و صفات نورانی الهی بسیاری را در خود جای داده اند، به آنها «زهراوان» یعنی دو سوره بسیار درخشان گفته اند. از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسیدند كدام سوره های قرآن از همه برتر است، فرمودند: سوره بقره و سؤال كردند كدام آیه برتر است؟ فرمودند: آیت الکرسی.


تفسیر نور(10جلدی) ، ج 1 ، ص : 45
تفسیر نور(10جلدی) ، ج 1 ، ص : 44

 

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده ی مهربان.
سوره البقرة, آیه 1

2\1 «1» الم الف لام میم.

نكته ها:

درباره ی حروف مقطّعه، اقوال مختلفی بیان شده است، از جمله:
1. قرآن، معجزه ی الهی از همین حروف الفبا تألیف یافته كه در اختیار همه است، اگر می توانید شما نیز از این حروف، كلام معجزه آمیز بیاورید.
2. این حروف، نام همان سوره ای است كه در ابتدایش آمده است.
3. این حروف، اشاره به اسم اعظم الهی دارد. [1]
4. این حروف، نوعی سوگند و قسم خداوند است. [2]
5. این حروف، از اسرار بین خداوند و پیامبر است. [3]ومطابق بعضی روایات رموزی است كه كسی جز خداوند نمی داند. [4] امّا شاید بهترین نظر همان وجه اوّل باشد.
زیرا در میان یكصد و چهارده سوره قرآن، كه 29 سوره آن با حروف مقطّعه شروع می شود، در بیست و چهار مورد بعد از این حروف، سخن از قرآن و معجزه بودن آن است. چنانكه در این سوره به دنبال «الم» ، «ذلِكَ اَلْكِتابُ» آمده و به عظمت قرآن اشاره شده است.

در آغاز سوره شوری نیز حروف مقطّعه ی «حم `عسق» آمده است كه بعد از آن می فرماید: «كَذلِكَ یُوحِی إِلَیْكَ وَ إِلَی اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِكَ اَللّهُ اَلْعَزِیزُ اَلْحَكِیمُ» خداوندِ عزیز و حكیم، این چنین بر تو و پیامبران پیش از تو وحی می كند. یعنی وحی خداوند نیز با استفاده از همین حروف است. حروفی كه در دسترس همه افراد بشری است. البتّه خداوند با این حروف، كتابی نازل كرده كه معجزه است. آیا انسان نیز می تواند چنین كتابی فراهم كند؟ ! آری، خداوند از حروف الفبا، كتاب معجزه نازل می كند، همچنان كه از دل خاك صدها نوع میوه و گل و گیاه می آفریند و انسان می سازد. ولی نهایتِ هنر مردم این است كه از خاك و گل، خشت و آجر بسازند!




[1] . تفسیر نورالثقلین.
[2] . بحارالانوار، ج 88، ص 7.
[3] . بحارالانوار، ج 89، ص 384.
[4] . تفسیر مجمع البیان.