5 - دشمن شناسى

الف. انگيزه دشمنى

50. امام على‏عليه السلام: آن‏كه سودش در زيان تو باشد، هيچ‏گاه از دشمنى با تو بيرون نباشد.

ب. اقسام دشمنان

51. امام على‏عليه السلام: دوستان تو، سه دسته‏اند و دشمنانت نيز سه دسته‏اند: دوستانت، دوستِ تو و دوست دوست تو و دشمن دشمنت هستند و دشمنانت، دشمن تو و دشمن دوستت و دوست دشمنت هستند.

ج. خطرناك‏ترين دشمنان

52. پيامبر خدا صلى الله عليه وآله: وحشتناك‏ترين چيزى كه از آن براى شما مى‏ترسم، پيشوايانِ گمراه‏كننده‏اند.
53. پيامبر خدا صلى الله عليه وآله: ترسناك‏ترين چيزى كه از آن برآينده شما مى‏ترسم، منافقِ زباندان است.
54. پيامبر خدا صلى الله عليه وآله: آنچه بيش از هر چيز درباره امّتم نگران كننده است، سه چيز است: لغزش عالم، يا مجادله منافق به وسيله قرآن، يا دنيايى كه گردنهاى شما را مى‏زند. پس، از دنيا بر خويش بترسيد.
55. امام على‏عليه السلام: بدترينِ دشمنان، دست‏نيافتنى‏ترين و پنهانكارترين آنها در حيله‏گرى است.
56. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: از دشمن پنهانكار، بيشتر از دشمن آشكار، برحذر باش.

د. ناتوان‏ترين دشمن

57. امام على‏عليه السلام: آن‏كه دشمنى‏اش را آشكار كند، نيرنگش كم شود.
58. امام عسكرى‏عليه السلام: سست‏انديش‏ترين دشمنان، كسى است كه دشمنى خود را آشكار سازد.

2 / 2 - 6 - تلاش براى دوست كردن دشمنان

59. امام على‏عليه السلام: آن‏كه دشمنش را اصلاح‏كند، بر جمعيت خود، افزوده‏است.
60. امام على‏عليه السلام: آن‏كه مخالفان را اصلاح كند، به مقصود رسد.
61. امام على‏عليه السلام: كمال دورانديشى، اصلاح مخالفان و مدارا با دشمنان است.
62. امام على‏عليه السلام: اصلاح دشمنان با سخن نيك و رفتار زيبا، آسان‏تر است از رويارويى و پيكار با آنان با (تحمّل) رنجِ نبرد.
63. امام على‏عليه السلام: نيكى به بدكار (آن‏كه در حقّ ما بدى كرده)، دشمن را اصلاح مى‏كند.
64. امام على‏عليه السلام: - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: اگر دشمنت با تو تظاهر به دوستى و يكرنگى كند، آن را به گرمى بپذير؛ چرا كه اگر اين را ادامه دهد و بدان خو گيرد، دوستى‏اش خالص گردد.

2 / 2 - 7 - هشيارى در برابر دشمن

65. پيامبر خدا صلى الله عليه وآله: خيرخواهى از سوى دشمن، محال است.
66. امام على‏عليه السلام: آن‏كه به خواب رود، (بداند كه) دشمنِ او نخوابيده است.
67. امام على‏عليه السلام: فريب خوردن كامل، در غافل ماندن از دشمن است.
68. امام على‏عليه السلام: آن‏كه در برابر دشمنش به خواب غفلت فرو رود، نيرنگها او را بيدار مى‏كند.
69. امام على‏عليه السلام: از دشمنت به شدّت برحذر باش.
70. امام على‏عليه السلام: از دشمن آسوده خاطر مباش، هرچند (تو را) سپاس گويد.
71. امام على‏عليه السلام: كسى كه از دشمنانش انتظار خيرخواهى داشته باشد، نادان است.
72. امام على‏عليه السلام: با دشمنت مشورت مكن و خبرت را پنهان دار.
73. امام على‏عليه السلام: از مداراى دشمن، فريب مخور كه او چون آب است؛ اگرچه داغ شدنش با آتش طول مى‏كشد، امّا از خاموش كردنش دريغ ندارد.
74. امام صادق‏عليه السلام: مهربانى از سوى دشمن، محال است.

2 / 2 - 8 - كمك نخواستن از دشمن

75. امام على‏عليه السلام: آن‏كه براى انجام يافتن خواسته خود از دشمن خويش، كمك خواهد، از آن دورتر مى‏شود.
76. السنن الكبرى - به نقل از خبيب بن عبدالرحمان، از جدّش -:پيامبر خدا به يكى از جنگهايش مى‏رفت كه من و مرد ديگرى كه هنوز مسلمان نشده بوديم، به حضورش رسيديم و گفتيم: ما حيا مى‏كنيم كه قوممان به سوى جنگى برود و ما حضور نيابيم.
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: «آيا اسلام آورده‏ايد؟». گفتيم: نه. فرمود: «ما براى پيكار با مشركان، از مشركان كمك نمى‏گيريم».

2 / 2 - 9 - كوچك نشمردن دشمن

77. امام على‏عليه السلام: هيچ دشمنى را كوچك مشمار، گرچه ناتوان باشد.
78. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: بپرهيز از كوچك شمردن دشمن؛ چرا كه از مراقبت، باز مى‏دارد؛ و چه بسيار كوچكى كه بربزرگ پيروز شد!
79. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى‏منسوب به‏ايشان -: كارِ دشمن را به هنگامى كه با او نبرد مى‏كنى، كوچك مشمار؛ چرا كه اگر پيروز شدى، ستايش نشوى، و اگر او بر تو پيروز گشت، معذورت ندارند. ناتوانى كه مراقب دشمن نيرومند است، به سلامت نزديك‏تر است از نيرومندى كه فريفته ناتوانى دشمن است.

2 / 2 - 10 - سياست حق وسياست باطل

80. امام على‏عليه السلام: دوستِ زيرك، حقيقت است و دشمنش، باطل.
81. امام على‏عليه السلام: ما در روزگارى به سر مى‏بريم كه بيشتر مردم آن بى‏وفايى را زيركى مى‏دانند و نادانان، آنان را سياستمدار مى‏خوانند. آنها را چه مى‏شود؟ خدا آنها را بكشد! شخص زيرك، از نيرنگ در كار، آگاه است؛ امّا امر و نهى خدا، مانع اوست و با اينكه قدرت دارد، آن را به‏كار نمى‏بندد. امّا آن‏كه پرواى دين ندارد، فرصت‏طلبى مى‏كند و سودجويى مى‏نمايد.

2 / 2 - 11 - سياست رفتار با دوستان

82. امام على‏عليه السلام: تمام دوستى‏ات را درباره دوستت نثار كن؛ امّا به وى اطمينان تمام منما. با او كمال همراهى را داشته باش؛ امّا تمام رازها را به وى مگو، تا آنكه (از يك سو )حقّ خردمندى را به جا آورده باشى و (از دگر سو )وظايف دوستى را.
83. امام على‏عليه السلام: لغزشهاى دوستت را تحمّل كن، براى هنگامه هجوم دشمنت.
84. امام على‏عليه السلام: هركس از يارى رسانى به دوستش غفلت ورزد، با گامهاى دشمنش، هشيار مى‏گردد.
85. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: اينكه دوستت را نزد دشمنت ببينى به تو آسيبى نمى‏رساند، كه اگر به تو سود ندهد، ضرر نمى‏زند.
86. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: چون دوستى دارى كه برادرى و محبّتش را نمى‏پسندى، آن را براى مردم، آشكار مساز كه مانند شمشيرِ كُند در خانه انسان است، كه دشمن را مى‏ترساند و نمى‏داند كه كُند است يا تيز.
87. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: چون با انسانى دوست شدى، بر تو لازم است كه دوست دوست او نيز باشى؛ ولى لازم نيست كه با دشمن او دشمن باشى، چون اين بر خدمتگزار او لازم است، نه بر كسى همانند او.
88. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: هرگاه يكى از يارانت به تو نيكى روا داشت، نهايت خوبى را در حقّ او روا مدار و قدرى از آن را واگذار كه به هنگام آشكار شدن خيرخواهى فراوان او، بر آن بيفزايى.

2 / 2 - 12 - سياست رفتار با دشمنان

89. امام على‏عليه السلام: با دشمنانت مشورت كن تا اندازه دشمنى و اهداف و مقصودشان را از نظرشان دريابى.
90. امام على‏عليه السلام: در برخورد با دشمنت، مراقب توان و فرصت مناسب باش تا پيروز شوى.
91. امام على‏عليه السلام: پيش از توانمندى، بر دشمن يورش مَبَر.
92. امام على‏عليه السلام: به هنگام روى كردنِ دشمن، متعرّض او مشو؛ چرا كه روى كردنش او را بر تو يارى دهد، و به هنگام روى گرداندنِ دشمن، متعرّض او مشو؛ چرا كه روى گرداندنش تو را از كار او كفايت كند.
93. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: كُشنده‏ترينِ چيزها براى دشمنت آن است كه به وى نفهمانى كه او را دشمن گرفته‏اى.
94. امام على‏عليه السلام: با دشمنت مصافحه كن، هرچند ناپسند دارد، كه اين از فرمانهاى خداى‏U به بندگانش است. او مى‏فرمايد: «بدى را با بهترين روش، دفع كن. ناگاه، (خواهى ديد) همان كس كه ميان تو و او دشمنى است، گويى دوستى گرم و صميمى است. امّا جز كسانى كه داراى صبر و استقامت‏اند به اين مقام نمى‏رسند، و جز كسانى كه بهره بزرگى (از ايمان و تقوا) دارند، بدان نايل نمى‏گردند.
95. امام على‏عليه السلام: حكيمان پيشين چنين مى‏گفتند: شايسته است كه آمد و شد به خانه‏ها براى ده منظور باشد: نخستين آن، خانه خداى Uبراى انجام دادن عبادت خدا و برپا داشتن حقّش و اداى فريضه حجّش... و نهمين آن، خانه‏هاى دشمنانى كه مداراى با آنها، (آتش )شرارتشان را خاموش مى‏كند و با چاره‏جويى و لطف و مدارا و ديدارشان، دشمنى‏شان از بين مى‏رود.
96. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: اندكى به دشمنت نزديك شو تا خواسته‏ات تأمين شود؛ اما در نزديكى با او، افراط مكن كه خود و ياورت را خوار مى‏كنى، و در چوب آويخته شده در برابر خورشيد بنگر كه چون كجش كنى، سايه‏اش زياد مى‏شود و چون در اين كار، زياده‏روى كنى، سايه كم مى‏گردد.
97. امام باقرعليه السلام: بر (گزند) دشمنتان صبر كنيد و آنان را بپاييد.
98. امام صادق‏عليه السلام - از سفارشهاى لقمان به پسرش، ناتان -: پسركم! از جمله سلاحهايى كه مى‏توانى دشمنت را با آن از پاى درآورى، مدارا و ابراز خشنودى از اوست، و از وى دورى مكن كه نهانِ خودت را برايش آشكار كرده‏اى و او را آماده رويارويى ساخته‏اى.

2 / 2 - 13 - سياست رفتار با همگان

99. امام على‏عليه السلام: مردمان را با معيار (ويژه) خودشان ارزيابى كن.
100. امام على‏عليه السلام: از نشانه‏هاى حكمت، فرمانبردارى از بالا دست و گرامى داشتن همتايان و انصاف با زيردستان است.
101. امام على‏عليه السلام: (نمونه‏اى) از رفتار حكيمانه اين است كه: با بالا دستِ خود، جدال نكنى و زيردستان را خوار نسازى و به كارى كه در توان تو نيست، نپردازى و زبانت با دلت، و گفتارت با رفتارت مخالفت نكند و در آنچه نمى‏دانى، سخن نگويى و كارها را به هنگام روى آوردن (فراهم شدن زمينه انجام دادن آن) رها نسازى و به هنگام پشت كردن، پيگيرى نكنى.
102. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: با آزاد مردان، تنها با بزرگوارى رفتار كنيد، با مردمانِ متوسط، با ميل و هراس، و با مردمان پست، با خوارى.
103. امام على‏عليه السلام: مردم را بر سنّتها و آيينشان برپاى دار و (چنان كن) كه بى‏گناهان، از تو احساس امنيت كنند و بدكاران، از تو بترسند؛ و به مرزها و كناره‏هاى شهرها رسيدگى كن.
104. امام على‏عليه السلام: بپرهيز از هر كارى كه آزاده‏اى را از تو بِرَماند، يا جايگاه تو را خوار سازد، يا بدى را به سويت سرازير كند، و يا عقوبتى را بدان عمل در رستاخيز، به دوش كشى!
105. امام على‏عليه السلام - در حكمتهاى منسوب به ايشان -: برخى از مردمان‏اند كه اگر بر نيكى‏شان بيفزايى، تو را كوچك كنند و اگر آنان را دوستِ ويژه قلمداد كنى، تو را سبُك سازند.

خشنودى‏شان را جايگاهى نيست كه آن را بشناسى، و خشمشان مكانى ندارد كه از آن بپرهيزى. اگر با اينان برخورد داشتى، دوستى‏هاى عمومى را با آنان به كار بند و آنان را از دوستى خصوصى، محروم ساز، تا آنچه به آنان روا داشتى، مانعى باشد در برابر آسيبهاى آنان، و آنچه را از آنان دريغ داشتى، بردارنده احترام آنان شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: