حماسه ي حسيني و تأثير آن بر انقلاب اسلامي ايران(2)

نويسنده:عليرضا جعفرزاده(*)
2. يوند عاطفي
 

« چشم گريان، چشمه ي فيض خداست». گريستن بر اباعبدالله الحسين ثواب بسيار دارد. فرشتگان، پيامبران، زمين و آسمان، حيوانات صحرا و دريا هم بر عزاي حسين گريسته اند.(1)
اشک ريختن، نشانه ي پيوند قلبي با اهل بيت و سيدالشهدا است. اشک، دل را سيراب مي کند، عطش روح را برطرف مي سازد و حاصل محبتي است که نسبت به اهل بيت حاصل مي شود. همدلي و هماهنگي روحي با ائمه ايجاب مي کند که در شادي آنان شاد و در غمشان محزون باشيم. اين نشانه شيعه است که « يفرحون بفرحنا و يحزنون لحزننا...»(2). قلبي که مهر حسين را داشته باشد، بي شک به ياد مظلوميت و شهادت او مي گريد. اشک، زبان دل و شاهد عشق است.
گريستن در سوگ شهداي کربلا، تجديد بيعت با عاشورا و فرهنگ شهادت و تغذيه ي فکري و روحي با اين مکتب است و اشک ريختن، نوعي
امضا کردن پيمان و قرارداد مودت با سيدالشهداست. ائمه شيعه، گريستن بر مظلوميت اهل بيت و عزاي حسيني را تأکيد کرده و شهادت اشک را بر صداقت عشق، پذيرفته اند. امام صادق فرموده است:«نزد هرکس که ما ياد شويم و چشمانش اشک آلود شود، حتي اگر به اندازه ي بال مگسي باشد، خداوند گناهانش را مي بخشايد، هرچند چون کف دريا فراوان باشد».(3)
دستور امامان به گريستن بر امام حسين بسيار اکيد است؛ ضمن اينکه اين همه فضيلت که براي گريه بر حسين بيان شده است و بيان اين موضوع که اشک چشم، آتش دوزخ را فرو مي نشاند و غمگين شدن در سوگ شهيدان کربلا ايمني از عذاب است، در صورتي است که گناه و فسق و آلودگي انسان در حدي نباشد که مانع رسيدن اين فيض الهي گردد.

حماسه ي حسيني و تأثير آن بر انقلاب اسلامي ايران(1)

نويسنده:عليرضاجعفرزاده(*)
مقدمه
 حادثه عاشورا، بي شک از عظيم ترين رخدادهايي بود که در تاريخ بشري موجي عظيم پديد آورد و مسلمانان و غيرمسلمانان را با ارزش هاي متعالي و مفهوم حيات هدفدار آشنا ساخت و انگيزه هاي مبارزه براي حفظ کرامت انسان و نفي سلطه ي ستم را در انسان ها ايجاد يا تقويت نمود. هر اندازه که مسلمانان و انسان هاي حق طلب با درس هاي نهفته در آن حرکت خونين و عميق آشناتر شده، از آن بهره برده اند، به همان ميزان عزتمند و بزرگوار زيسته و پايه هاي حکومت طاغوت ها را لرزانده اند. درس هايي که از عاشورا
مي توان گرفت، در سخنان امام حسين و يارانش، عملکرد و روحيات آنان، تأثير آن واقعه در فکر و زندگي مسلمانان و ماندگاري آن حماسه و آثارش در طول زمان نهفته است و کسي که به دقت در مجموعه اين واقعه بنگرد، با اين درس ها آشنا مي شود.
با نگاه جستجوگرانه از صفحات رنگين محرم و عاشوراي خونين حسين تا سال 1341 و 1342 و عاشوراي آن سال که به قيام 15 خرداد ماه منتهي شد و در نهايت 22 بهمن ماه سال 1357 که پرچم تشنه ي اسلام سيراب از اتحاد و دفاع و شهادت شد، رد پاي حسين را مي يابيم که آکنده از بوي احياي اسلام است و راهبري راستين چون خميني را که مفهوم زيباي ثقلين محمد را دريافته و تنهاي تنها، براي اسلامي که اسير و زخمي دست هاي آلوده بيگانه و آشناهاي اسير هواهاي نفساني، قدم در جاي پاي حسين مي نهد و تنها با شعار « واعتصموا بحبل الله جميعاً و لا تفرقوا»(1)تاريخ را مي شکافد و انديشه والاي فدا شدن براي اسلام را مي افرازد... .

كربلا از منظر انديشمندان جهان

حسين عليه السلام از نظر مسيو ماربين آلماني
مسيو ماربين آلماني درباره امام حسين عليه السلام و علل قيام آن حضرت و نتايج حاصله از آن چنين مي نويسد: " حسين بن علي سلام الله عليه نبيره محمد سلام الله عليها كه از دختر محبوبه اش فاطمه سلام الله عليها متولد شده، تنها كسي است كه در چهارده قرن در برابر حكومت جور و ظلم قد علم كرد، اخلاق و صفاتي كه در دوران حكومت عرب پسنديده و قابل احترام بود، در فرزند مولاي متقيان مشاهده مي شد.
حسين شجاعت و دلاوري را از پدر خود به ارث برده بود، به دستورات و احكام اسلام تسلط كاملي داشت، درسخاوت و نيكوكاري نظير نداشت، در نطق و بيان زبردست بود و همه را مجذوب بيانات خود مي ساخت، مسلمانان جهان عقيده و ارادت زائدالوصفي به حسين عليه السلام دارند و هر ساله در ماه معيني( منظور ماه محرم است) براي او عزاداري مي كنند. كتب بسياري از فضائل و مناقب حسين عليه السلام توسط مسلمانان نوشته شده و از ملكات حسنه و سجاياي پسنديده او گفتگو مي شود، موضوعي را كه نمي توان ناديده گرفت، اين است كه حسين عليه السلام اول شخص سياستمداري بود كه تا به امروز احدي چنين سياست مؤثري اختيار ننموده است.

چهره ي بي زوال خورشيد عاشورا

اگر چه درباب محرم و عاشورا و آثار اين پديده ي عظيم صحبتهاي زيادي و افادات ارزشمندي شده است. لکن هر چه زمان پيش ميرود. چهره ي بي زوال اين خورشيد منوّر، که مي شود به خورشيد شهادت، خورشيد جهاد مظلومانه و غريبانه، تعبير کرد و به وسيله ي حسين بن علي عليه السلام و يارانش برافروخته شد. بيشترآشکار مي گردد و برکات عاشورا بيشتر معلوم مي شود. ازهمان روز اوّلي که اين حادثه اتفاق افتاد. تأثيرات بنياني اين حادثه بتدريج معلوم شد. ازهمان روزها عده اي احساس کردند که وظايفي دارند. ماجراي توابين، قضاياي مبارزات طولاني بني هاشم و بني الحسن (عليهم الصلوة و السّلام) پيش آمد، حتي نهضت بني عباس که عليه بني اميه در اواسط قرن دوم هجري به پا خواستند و دعاتي را به همه اطراف عالم اسلام آن روز، بخصوص به مناطق شرق ايران، خراسان و غيره فرستادند و زمينه را براي ازاله حکومت ظالم و مستکبر نژاد پرست اموي فراهم کردند. حتي نهضت عباسي ها هم که بالاخره موفق شد. با نام حسين بن علي عليه السلام شروع شد. تاريخ را مطالعه کنيد. مشاهده خواهيد کرد که دعات بني عباس وقتي در اطراف عالم اسلام مي رفتند. از خون حسين بن علي عليه السلام و شهادت آن بزرگوار و انتقام خون فرزند پيغمبر و جگر گوشه فاطمه زهرا (عليهم السّلام) مايه مي گرفتند. تا بتوانند تبليغات خود را به راه بيندازند. مردم هم قبول مي کردند. حتي لباس سياهي که شعار و لباس عزاي امام حسين انتخاب شد در ابتدا اين لباس سياه به مناسبت عزاي امام حسين انتخاب شد و آن چنان که در ذهنم هست. مي گفتند هذا حدادُ آل محمّد (صلي الله عليه و اله ) اين لباس عزاي ذريه ي پيغمبر است. بني عباس، اين چنين شروع کردند و آن تحوّل را به راه انداختند. البته خود آنان نيز منحرف شدند و دنباله ي کار بني اميه را پيش بردند. اينها تأثيرات عاشورايي است. در طول زمان هم همين گونه بوده است. آنچه در زمان ما اتفاق افتاد. از همه ي اينها بالاتر بود. يعني در عصر تسلط ظلم و کفر و الحاد بر سرتاسر عالم، درعصري که عدالت، خلاف قانون، و ظلم در سطح بين المللي، قانون شده است. . . .

****همه دار و ندارم بنویسید حسین...****
****ویژه نامه محرم حسینی****

راز نهفته در عاشورا بيدار کردن وجدان مردم

اين سؤال، تاريخي يا انساني است؛ و جاي طرحش همين جاست. در زندگي حسين بن علي عليه السلام، يک نقطه ي برجسته، مثل قله اي که همه ي دامنه ها را تحت الشّعاع خود قرار مي دهد، وجود دارد؛ و آن، عاشوراست. درزندگي امام حسين عليه السلام، آن قدر حوادث و مطالب و تاريخ و گفته ها و احاديث وجود دارد، که اگر حادثه ي کربلا هم نمي بود، زندگي آن بزرگوار مثل زندگي هر يک از ائمّه ي ديگر، منبع حِکَم و آثار و روايات و احاديث بود. اما قضيه ي عاشورا آن قدر مهم است که شما از زندگي آن بزرگوار، کمتر چيز و نشانه ديگري را به خاطر مي آوريد. قضيه ي عاشورا هم آن قدر مهم است که به زبان اين زيارتي که امروز -روز سوم- وارد است، يا اين دعايي که امروز وارد است، درباره حسين بن علي عليه السلام، چنين آمده است که «بکته السماء و من عليها » يا «و من فيها »«و الارض و من عليها و لما يطأ لابتيها ». هنوز پا به اين جهان نگذارده، آسمان و زمين بر حسين عليه السلام، گريستند. قضيه اين قدر حايز اهميت است. يعني ماجراي عاشورا و شهادت بزرگي که در تاريخ بي نظير است، در آن روز اتفاق افتاد. اين، جرياني بود که چشمها به آن بود. به راستي اين چه قضيه اي بود که از پيش تقدير شده بود؟«المدعوّ لشهادته قبل استهلاله و ولادته. »قبل از اينکه حسين بن علي عليه السلام، چهره بنمايد، با شهادت، ناميده و خوانده مي شد. به نظر مي رسد که در اينجا رازي وجود دارد، که براي ما آموزنده است.

امروز روز پیوند زهرا و علی است.

عاشقانه‎ترین روز تاریخ .

عاشقانه‎ترین فصل زندگی بشر .

فصل بهار عشق، فصل بهار عاشقان .

فصل ماه و آفتاب .

فصل آینه و آب .

امروز در سرزمین رسالت، بهار می‎شود .

امروز درخت «عصمت» در خانه وحی شکوفه می‎کند و به بار می‎نشیند .

امروز باغ ملکوت سبزترین بهارش را تجربه می‎کند .

امروز ملایک، خرمن خرمن، گل به دامن می‎کنند .

امروز، «سخن از نسل گل‎ها در میان است.»

امروز آینه عرش، روشن‎ترین است .

امروز فصل فروردینِ دین است .

امروز باغ ولادت خرم‎ترین است .

خرم‎تر از اردیبهشت، خرم‎تر از بهشت .

بهشت امروز آرزو می‎کند کاش به جای مدینه باشد، تا قدمگاه استوارترین گام‎های عشق قرار گیرد .

عشق علی امروز چه منجلی است. امروز زهرا مهمان دل علی است. دل علی، امروز عرشی‎تر از همیشه است. امروز علی عاشق‎تر از همیشه است. شیداتر از همیشه است. امروز علی لب به شعر می‎گشاید. امروز حماسی‎ترین مرد تاریخ زبان به تغزل می‎گشاید:

«ولی الفخر بفاطم و ابیها ثم فخری برسول الله اذ زوجنیها؛ من به فاطمه و پدرش افتخار می‎کنم. و مباهات می‎کنم به رسول خدا، هنگامی که دخترش را به ازدواج من درآورد.»

"قنبر علی تابش"

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .

از ماجرای ازدواج حضرت علی ‌و حضرت فاطمه‌(علیهماالسلام) نکات بسیار جالبی را می‌آموزیم که اگر خواهان سعادت و پیروی راستین اسلام هستیم، بایستی تا مرز توان تلاش کنیم تا مراحل اول ازدواج بر مبنای صحیحی صورت گیرد، و دوم آن که ساده‌ زیستی در تمام شوون زندگی جامعه و بخصوص ازدواج راه یابد، وگرنه قید و بندهای اجتماعی در امر ازدواج که بیشتر نشأت گرفته از فرهنگ غیر اسلامی و یا ساخته و پرداخته ذهن‌های کوتاه مادی و اشرافی است چون غل و زنجیر بر دست و پای جوانان و والدین آنها می‌افتد و هر روز این غل و زنجیر بزرگتر و سنگین‌تر می‌شود، تا جایی که امکان هر نوع حرکت صحیحی را می‌گیرد و حیات جامعه را به سوی نابودی می‌کشاند، و بر فساد و نابسامانی‌های روانی و مشکلات اخلاقی می‌افزاید.

درس‌هایی که از ازدواج حضرت علی و فاطمه زهرا(علیهماالسلام) می‌گیریم از این قرار است:

چیزهایی كه از كف می‌روند و باز نمی‌گردند، حق است كه به خاطره تبدیل كنیم و در حافظه نگه داریم. اگرچه حیف است كه خاطرات فقط در حافظه، عتیقه شوند و به كار نیایند. حتی اگر خاطرات زندگی یك چهره سیاسی، به كام ما خوش نیاید، یا حتی اگر فكر كنیم دوره این حرف‌ها گذشته است، مرور خاطرات خصوصی زندگی او، باز هم شیرین و شنیدنی و به كار آمدنی‌اند. حیف كه این روزها فقط در حافظه اسناد بنیاد شهید، عتیقه‌هایی شده‌اند برای یادگاری كه گه‌گاه لابه‌لای كاغذهای روزنامه‌ها و كتاب‌ها، به كار می‌آیند. «خانه بهشتی» به روایت مرحومه «عزت‌الشریعه مدرس مطلق» ـ همسرش ـ ، روایتی واقعی از یك زندگی ساده و صمیمی اما عاشقانه و انسانی است. مگر نه آنكه زندگی انسانی همان زندگی اسلامی است كه امروزه بسیاری تلاش می‌كنند این دو را از هم جدا كنند. همان‌ها كه اصرار دارند به همگان تلقین كنند كه عصر «بهشتی» بودن و خانه‌ای بهشتی ساختن تمام شده است. شاید امروز یافتن چنین خانه‌ای در شهر و زندگی ما به دشواری یافتن انسان باشد،‌ پس عجالتاً شمع روشن كنید و این عتیقه‌های خاك گرفته را در این خانه به تماشا بنشینید.

آسیب های اجتماعی ونقش آنها بر دانش آموزان

مقدمه
اي خداوند پاك و بي انباز و يار            دست گير و جرم ما را در گذر

انسانها در فراز و نشيبهاي تاريخ هميشه از دردها و آسيبهاي اجتماعي بسياري رنج برده اند و همواره   در جستجوي يافتن علل و انگيزه هاي آنها بوده اند تا راهها و شيوه هايي را براي رهايي از آنها بيابند. از مجموعه اين آگاهيها و تجربه ها و آموخته ها، توانسته اند زمينه هاي مطالعاتي و رشته هاي مختلفي را براي تبيين بي هنجاريها و نا بسامانيهاي زندگي اجتماعي پي ريزي كنند. حاصل اين كار پيدايي دانش آسيب شناسي اجتماعي (جامعه شناسي انحرافات) است. آسيب شناسي اجتماعي مطالعه بي نظميها و آسيبهاي اجتماعي همراه با علل و انگيزه هاي پيدايي آنها و نيز شيوه هاي پيشگيري و درمان اين پديده ها، به انضمام مطالعه شرايط بيمار گونه اجتماعي است؛ زيرا خاستگاه اصلي تبهكاري را بايد در كل حيات اجتماعي و نوع خاص روابط انساني جستجو كرد. نا بسامانيهاي اقتصادي-اجتماعي از قبيل : فقر، تورم، گراني، بيكاري، فقدان امنيت مالي و حقوقي و ديگر عواملي كه باعث ” محروميت“ مي شوند، زمينه مساعدي را براي انواع مختلف آسيبهاي اجتماعي چون : خودكشي، سرقت، اعتياد به مواد مخدر، طلاق، گدايي و ... فراهم مي آورند. از اين رو مفهوم آسيب شناسي گستره وسيعي پيدا مي كند و از ابعاد ارزشي و كاربردي فراواني برخوردار مي گردد. حال سؤال این است که آسیب ها و انحرافات اجتماعی چگونه پدید می آیند و عوامل پیدایش آسیب ها و انحرافات اجتماعی کدامند؟ بررسی و ریشه یابی انحرافات اجتماعی از اهمیّت زیادی برخوردار است. انحرافات و مسائل اجتماعی امنیت اجتماعی را سلب و مانعی برای رشد و توسعه جامعه محسوب می شود. به طور کلی، هر رفتاری که از آدمی سر می زند، متأثر از مجموعه ای از عوامل است که به طور معمول در طول زندگی سر راه وی قرار دارد و وی را به انجام عملی خاص وادار می کند. 
هر چند بررسی عمیق انحرافات اجتماعی مجال دیگری می طلبد، اما به اجمال، به چند عامل مهم پیدایش انحرافات اجتماعی اشاره می گردد. 

 مقدمه

کودک از زمانی که به دنیا می آید،  خواسته یا ناخواسته عواملی پیش می آیند و این عوامل مانعی برای یادگیری وی محسوب می شوند از جمله این عوامل می توان به وضعیت اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و...خانواده اشاره کرد .حتی تعداد فرزندان خانواده می تواند یکی از عوامل باشد. آسیبهای گوناگون اجتماعی همواره خطرات بزرگی برای دانش آموزان بشمار میروند این آسیبهای اجتماعی از آن نظر مهم هستند که در بوجود آمدن بعضی از آنها کودکان و دانش آموزان هیچگونه دخالتی ندارند.معلمان و والدین باید آسیبها را شناخته و در جهت رفع آنها بکوشند. 

آسیب های اجتماعی دانش آموزان و تأثیر آن در کیفیت آموزش :

   افت تحصيلی : 

علل افت تحصيلی عبارت است از :

الف ) علل آموزشی                     ب) علل فردی ج) مشكلات خانوادگی                       د) مشكلات محيطی و اجتماعی

شيوه های مقابله با افت تحصيلی :

الف ) برنامه های دراز مدت         ب) برنامه های كوتاه مدت       

الف : برنامه های دراز مدت برای رفع افت تحصیلی:

1)  تجديد نظر در نظام ارزشيابی

2)  تجديد نظر در محتوای برنامه های درسی و آموزشی

3)   تربيت معلمان و آموزش ضمن خدمت آنان

4)  كاهش تعداد دانش آموزان هر كلاس

5)  فراهم كردن امكانات آموزش و پرورش قبل از دبستان

6)  ارزيابی هوش دانش آموزان  

روند مسابقات فرهنگی و هنری به ویژه مسابقات قرآن (رشته های: قرائت، حفظ، مفاهیم و…) نهج البلاغه، اذان و احکام به دلایل متعددی در چند ساله اخیر سیر نزولی داشته است که در این مقاله به علل و عوامل و همچنین راهکارهای اجرایی جهت رفع آن می پردازیم:

الف) علل و عوامل عدم موفقیت مسابقات قرآنی مدارس.

1) محتوای مسابقات از پنج جنبه دارای اشکال می باشد:

1/1) اکثر مواد و محتوای مسابقات، در کتاب درسی دانش آموزان وجود ندارد.

2/1) محتوا و مواد مسابقات در طول سال تحصیلی به دانش آموزان داده نمی شود.

3/1) مربیان: دانش و مهارت کافی را در زمینه آموزش تجوید، صوت، لحن، حفظ و … و همچنین نحوه داوری مسابقات را ندارند.

4/1) مواد مسابقات به دلیل کمبود وقت، برای تمرین و همچنین تلاقی آن با امتحانات آموزشی ثلث (یا ترم) باعث بروز مشکلات عدیده ای برای شرکت کنندگان می گردد.

5/1) مواد مسابقات با توجه به آیین نامه های داوری (جدید) طراحی نشده است.

2) مهمترین بخش مسابقات قرآن، «مرحله آموزشگاه» می باشد که در مقایسه با بقیه مراحل به آن اهمیتی داده نمی شود و به همین دلیل بسیاری از مدیران و مربیان بدون بر گزاری این مرحله اقدام به معرفی دانش آموزان نخبه مدارس خود می نمایند.

3) تأخیر در ارسال دستورالعملهای مسابقات قرآن، نهج البلاغه و… از طرف وزارتخانه متبوع به استانها و به نواحی و مناطق، کیفیت آمادگی آنان را کاهش می دهد.

4) هدف کارشناسی قرآن در اجرا، از بر گزاری مسابقات قرآن، با اهداف و اصول کلی مسابقات در آموزش و پرورش که همانا تربیت اسلامی دانش آموزان است، تفاوت دارد و بیشتر به قهرمان پروری توجه دارد.

والشمس که بی روی تو من حیرانم و الفجر که بی وصل تو در بحرانم

واللیل که بی سوی تو روزم تاریک و العصر که بی عشق تو در خسرانم

سلام بر مهدی ! سلام بر او که تلاوتگر آیات الهی و مفسر آیه های وحی است! سلام بر او که همه برکات آسمانی و زمینی در پرتو ذات مقدس اوست . سلامی از تشنگان حضور و شیفتگان ظهورش که مشتاقانه با فراگیری فرهنگ قرآن و عترت و کوشش در عمل به این دو ودیعه و نشر آموزه های آنها ، طلعت رویش را انتظار می کشند . اینک آمده ایم تا دوباره در کنار سفره وحی الهی بنشینیم و این بار نیز با آیاتی دیگر آشنا گردیم که بیشتر مفسران شیعه و سنی ، حضرت بقیةالله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف را تفسیر و تأویل آنها دانسته اند. به امید عصر حضور و جمعه ظهورش. علی رضا زنگویی

3. قالوا نَعبُدَالهک وَ الهِ آبائِکَ اِبراهیِمَ وَ اِسمَاعِیلَ وَ اِسحاقَ اِلهاً واحِداً وَ نَحنُ لَهُ مَسلِمُونَ بقره/ 133 .

ترجمه : گفتند: خدای تو را و خدای پدرانت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را می پرستیم ، خداوندی که یکتا است ، و ما در برابر او تسلیم هستیم .

امام باقر علیه السلام : این آیه (قالوا نعبد الهک )،به حضرت قائم اشاره دارد؛یعنی مردم یا خصوص فرزندانش در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام می گویند که ما خدای تو و پدرانت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را می پرستیم(1) .

4. فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعًا بقره/148

ترجمه: در نیکیها و اعمال خیر بر یکدیگر سبقت بجوئید؛ هرکجا باشید خداوند شما را حاضر می کند.

امام صادق علیه السلام :اصحاب قائم علیه السلام سیصد نفرند و کمی زیادتر از ده نفر .به خدا قسم امت معدودی هستند که در یک ساعت جمع شوند همچون جمع شدن پاره های ابر[ها]درفصل پاییز (2) .

5. وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ اْلأَمْوالِ وَ اْلأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرینَ بقره/155

ترجمه: قطعاً شما را با اموری همچون ترس، گرسنگی ، زیان مالی و جانی و کمبود میوه ها آزمانیش می کنیم و به استقامت کنندگان بشارت بده .

محمد ابن مسلم از امام صادق علیه السلام روایت می کند که فرمودند: (این آیه)مربوط به قبل از قیام قائم و راجع به نشانه هائی است از جانب خدا در مورد ابتلاء و آزمایش مؤمنین و بشارت ده صابران را. (3)

دیباچه

با اندکی مطالعه در سیره اهل بیت علیهم السلام می توان به حضور گسترده آیات وحیانی قرآن در تمام زوایای زندگی آنان پی برد. آنان چنان قرآن را با زندگانی روزمره خود، عجین کرده بودند که کمتر حدیث یا روایتی را می توان از ائمّه اهل بیت علیهم السلام به دست آورد که در آن آیه، اشاره، شاهد و یا تفسیری از قرآن نباشد. آن بزرگواران از روز تولّد با آیات الهی زبان می گشودند و هنگام شهادت نیز کلام وحی بر زبان داشتند. طبق نوشته علامه مجلسی، سر امام حسین علیه السلام بعد از شهادت آن حضرت بر بالای نیزه، آیات قرآن را تلاوت می نمود.(1) و به خفتگان و غفلت زدگان هشدار می داد که این آیات الهی، جاودانه باقی خواهند ماند و با کشته شدن و شهادت ما این آیات فراموش نمی شود. این حقیقت در زندگی تمام پیشوایان معصوم علیهم السلام نمایان بود. تاریخ نگاران در مورد امام رضاعلیه السلام نوشته اند: همه سخنان، پاسخ ها و مثال های آن حضرت برگرفته از قرآن بود. او هر سه روز یکبار قرآن را ختم می کرد و می فرمود: اگر بخواهم، در کمتر از سه روز هم می توانم آن را ختم نمایم؛ اما هرگز آیه ای را تلاوت نمی کنم مگر اینکه در معنا، شأن نزول و وقت نزول آن می اندیشم.(2)

ائمّه علیهم السلام این چنین بودند و ترویج فرهنگ قرآنی را در جامعه برخود لازم دانسته و از هیچ کوششی در این رابطه دریغ نمی نمودند. در این فرصت، مواردی از رفتار و گفتار چهارده معصوم علیهم السلام را به ترتیب از خاتم انبیاءصلی الله علیه وآله وسلم تا خاتم اوصیا(عجّ) در ارتباط با ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه و توضیح و معانی آیات و بیان اشارات وحی به مخاطبان گرامی تقدیم می داریم.

نویسنده: 

• احمدرضا یزدانی مقدم

در نوشته حاضر، پرسش ما این است که «آیا می توان یک فلسفه تاریخ مستفاد از سنت فلسفی قرآنی اسلامی داشت؟» و به طور مشخص «آیا می توان این فلسفه تاریخی را از اندیشه فلسفی قرآنی حضرت علامه طباطبایی، در آثار فلسفی و تفسیری ایشان استنتاج کرد؟»(1)

الف. مبانی فلسفی

تاریخ به معنای تحول و حرکت جامعه است و زمانی می توانیم از تاریخ یا فلسفه تاریخ سخن بگوییم که پیش از آن، برای جامعه هویت مستقل و واحدی قائل باشیم و اگر بگوییم جامعه ای در کار نیست و آنچه هست، تنها فرد است، آنگاه تاریخ، به معنای تحول «حرکت جامعه» در کار نخواهد بود و فلسفه تاریخ نیز منتفی است.

حال می خواهیم ببینیم که آیا در سنت فلسفی خودمان و به طور مشخص، در اندیشه فلسفی علامه طباطبایی، می توان مبنایی فلسفی و نظری یافت که بتواند، بنیاد تفکر جامعه شناختی و فلسفه تاریخی قرار گیرد یا خیر(2).

آشنایان با این مباحث می دانند که برخی، هر گونه تفکر جامعه شناختی در سنت فلسفی اسلامی را نفی و بنیان های نظری و فلسفی سنتی را از درکِ حقیقت و شخصیت مستقل جامعه و حتی توجه به آن عقیم دانسته اند. بنابراین، موضوع قابل توجه، با اهمیت و تعیین کننده است و تاکنون به خصوص از حیث نظری و فلسفی، کمتر به آن پرداخته شده است.

علامه طباطبایی در مقاله دوازدهم کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، بحثی در باب وحدت و کثرت دارد که چنان که خواهیم دید، این بحث و نتایج آن در این مقاله محصور نمانده، بلکه در دیگر مباحث فلسفی ایشان، از جمله در مقالات دهم و ششم همان کتاب و به طور وسیع، در تفسیر شریف المیزان به کار گرفته شده است. بنابراین نخست این دو مفهوم را از دیدگاه فلسفی علامه طباطبایی مورد بررسی قرار می دهیم.

دولت‌های اسلامی علیه جنایات دولت میانمار اقدام عملی کنند

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) در ابتدای جلسه درس خارج فقه با اشاره به حوادث فاجعه‌آمیز میانمار، از سکوت و بی‌عملی مجامع جهانی و مدعیان حقوق بشر در قبال این فجایع به‌شدت انتقاد کردند و با تأکید بر اینکه راه حل این قضیه اقدام عملی کشورهای مسلمان و فشار سیاسی و اقتصادی به دولت بی‌رحم میانمار است، خاطرنشان کردند: جمهوری اسلامی باید علیه ظلم در هر نقطه از جهان، صریح و شجاعانه، اعلام موضع کند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای، تقلیل فاجعه میانمار به یک درگیری مذهبی بین مسلمانان و بودایی‌ها را نادرست خواندند و افزودند: البته ممکن است در این حادثه تعصب مذهبی تأثیر داشته باشد اما این قضیه، یک قضیه سیاسی است، زیرا مجری آن، دولت میانمار است و در رأس آن دولت نیز زنی بی‌رحم قرار دارد که برنده جایزه صلح نوبل بوده و با این اتفاقات، در واقع، مرگ جایزه صلح نوبل رقم خورد.
ایشان افزودند: این فجایع در مقابل چشم کشورها و دولتهای اسلامی و مجامع جهانی و دولتهای ریاکار و دروغگوی مدعی حقوق بشر از سوی دولت بی‌رحم میانمار، در حال رخ دادن است.

مجمع باید انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند

الحاقات

• آلبوم تصاویر

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار رئیس و اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجمع را از ابتکارات با ارزش امام بزرگوار خواندند و با اشاره به سه وظیفه مهم این نهاد یعنی «تشخیص مصلحت»، «مشاورت در تعیین سیاست‌های کلی» و «ارائه راه‌حل در معضلات کشور» تأکید کردند: مجمع باید صد در صد انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای با یادآوری مسئولیت بسیار ظریف و خطیر مجمع در «تشخیص و اِعمال مصلحت» افزودند: مجمع در مواقعی که مصلحتی مهم وجود دارد و نظر مجلس شورای اسلامی را بر تشخیص شورای نگهبان ترجیح می‌دهد، باید توجه کند مصلحتی که تحت عنوان ثانویه است، طبعاً باید بسیار مهم، مسجل و واضح باشد و با نظر اکثریت قاطع و قابل قبول مجمع، آن‌هم برای مدتی معین و موقت اعمال شود.
ایشان افزودند: اِعمال مصلحت باید با نگاه بلندمدت و نه روزمره، صورت پذیرد و برای تشخیص آن، بحث‌های دقیق، کامل و مستدل با حضور فعال همه اعضا از جمله فقهای شورای نگهبان انجام شود.

بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم‌
خيلى جلسه‌ى خوبى بود اين جلسه‌ى امروز؛ دوستان و مسئولان محترم، بخشى از تلاشهاى خودشان را با زبان آمار و ارقام و شيوه‌هاى كارى بيان كردند. خب، اين جلسه‌ى ماه رمضان كه ما هر سال با مسئولان دولتى و اعضاى هيئت وزيران و رئيس جمهور محترم و معاونينشان داريم، معمول ما در اين جلسه، گزارش گرفتن نيست؛ يك نصيحتى، جمله‌اى از نهج‌البلاغه را ما معمولاً در اين جلسه براى دوستان ذكر ميكرديم و متبرك ميشديم به كلام اميرالمؤمنين (عليه‌السّلام).
 امسال و امروز من اصرار داشتم - خودم  به آقاى رئيس جمهور پيشنهاد كردم - كه دوستان صحبت كنند و گزارش دهند؛ چون روزهاى آخر اين دولت و ايام مناسبى است براى اينكه از مجموعه‌ى كارهائى كه در اين دولت شده - البته به‌عنوان يك نمائى، يك نمونه‌اى - گزارشى ارائه شود. و ما دوست داريم كه اين اظهاراتى كه امروز اينجا شد، به سمع مردم عزيزمان هم برسد؛ هم خواص و  كسانى كه اهل فنّند و آشنا هستند، مطلع شوند - چون بسيارى از اين مطالبى كه گفته ميشود، دوستان اينها را نميدانند؛ مى‌بينيم گاهى اوقات اطلاعات كافى و وافى ندارند - هم عموم مردم مطلع شوند و بدانند؛ اگرچه برخى از كارها جلوى چشم است. البته مخالفين و كسانى كه بى‌اطلاعند - بعضى از دستگاه‌هاى رسانه‌اىِ خارجىِ مغرض، و گاهى بعضى در داخل - برخى از چيزهائى را كه جلوى چشم هم هست، انكار ميكنند. يعنى كارى انجام گرفته، جلوى چشم است، همه مى‌بينند، منعكس شده، اين را دوست دارند انكار كنند.

پاداش نماز شب 

حضرت علی(ع) فرمود:
«هرکسی که یک  سوم از شب را نماز بخواند، هیچ فرشته ای را ملاقات نمی کند ، مگر آن که به مقام و منزلت او در نزد پروردگار غبطه و حسرت می برد و به او پیشنهاد میشود که از هرکدام از درهای هشتگانه بهشت که میخواهد وارد شود.»

آثار و برکات نماز در دنیا،برزخ و قیامت،ص198

نماز شب و وسعت رزق

از امام صادق (ع) روایت شده است که مردى نزد امام از تهی دستى زبان به گله گشود و گله از حدّ گذراند تا آن جا که نزدیک بود از گرسنگى نیز گله کند. امام (ع) به او فرمود: اى مرد! آیا نماز شب می ‏خوانى؟ عرض کرد: آرى. امام (ع) به همراهش رو نموده و فرمود: آن کس که می پندارد که نماز شب می خواند و روز گرسنه می ‏ماند دروغ می ‏گوید. به راستى که خداى گرامى و بزرگ با نماز شب، روزى روز را بر عهده گرفته است.[۱]

در روایت دیگری آن حضرت(ع) می فرماید: «نماز شب، چهره را نورانی، بوی بدن را خوش و موجب جلب روزی می شود».[۲]

[۱]. صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۷۴، ح ۱۳۷۱، انتشارات جامعۀ مدرسین، چاپ دوم، قم، ۱۴۱۳ ق.

[۲]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج‏۲، ص۳۶۳، داورى، چاپ اول، قم. «وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع صَلَاهُ اللَّیْلِ تُبَیِّضُ الْوَجْهَ وَ صَلَاهُ اللَّیْلِ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ صَلَاهُ اللَّیْلِ تَجْلِبُ الرِّزْق».

کیفیت نمازهای هدیه

روایت شده از معصومین ـ علیهم السّلام ـ ، کسی که روز جمعه هشت رکعت نماز گزارد، یعنی بعد از هر دو رکعت سلام بگوید. چهار رکعت آن را هدیه به حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ کند و چهار رکعت دیگر را به حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ هدیه نماید.

و در روز شنبه چهار رکعت بخواند و به حضرت امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ هدیه نماید.

هم چنین هر روز از هفته را چهار رکعت بخواند و به امامی هدیه کند به ترتیب آنها تا آن که در روز پنجشنبه چهار رکعت هدیه به جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ گرداند.

باز در روز جمعه هشت رکعت نماز بخواند، چهار رکعت آن را هدیه حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ و چهار رکعت دیگر هدیه به حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ گرداند.

و در روز شنبه چهار رکعت هدیه به حضرت امام موسی ـ علیه السّلام ـ کند و هم چنین هر روز چهار رکعت نماز بخواند و به امامی هدیه نماید، به ترتیب تا روز پنج شنبه چهار رکعت را هدیه امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) گرداند و مابین هر دو رکعت از این نمازها این دعا را بخواند: «اللّهمّ انتَ السّلام و منک السّلامُ» که در مفاتیح الجنان ذکر شده است.[1]

پی نوشت

[1] . مفاتیح الجنان، ص 388.