داشتن بینش صحیح و بصیرت برآمده از آموزه های دینی، نقش بسزایی در تصحیح افعال انسان دارد و بخشی از مفهوم اصلی نیّت و حسن فاعلی در همین عنصر نهفته است؛ بصیرت، قوّه ای است نفسانی که به مدد نور الهی پدید آمده، و موجب می گردد تا صاحب آن قوه، حقیقت و باطن امور را - چنان که هست- در یابد. انسانِ با بصیرت، می تواند حق و حقیقت را از باطل تشخیص دهد، صحیح بشنود و بیاندیشد.

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «أَ فَلَمْ یسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یعْقِلُونَ بها أَوْ آذانٌ یسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لا تَعْمَی الْأَبْصارُ وَ لکنْ تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ»[1]؛ «آیا آنان در زمین سیر نکردند تا دلهایی داشته باشند که با آن حقیقت را درک کنند، یا گوشهایی که با آن حقیقت را بشنوند؟ البتّه چشمهای آنان کور نیست، لکن دلهایی که در سینه دارند نابینا است.»

بصیرت واژۀ شریفی است (چراکه بصیر از اسماءالهی است) و انسانی که پای در مسیر تعالی و کسب سعادت اُخروی می گذارد، باید این ویژگی را به خوبی دارا باشد تا از مسیر حق و حقیقت منحرف نشود و عاقبت امر خویش را ختم به خیر گرداند.

بصیرت را خداوند متعال به واسطۀ ولیّ خودش که واسطۀ بین حق و خلق است، به فرد یا امت عطا می کند، این عطا زمانی است که شخص، قابلیّت عطا را داشته باشد و این قابلیّت فقط با پیوند با ولایت شکل می گیرد و لا غیر. بنابراین بهترین راه برای فهم چیستی بصیرت رجوع به مظهر اتم آن، یعنی معصومین(ع) است. از این رو با رجوع به روایات نورانی امام امیرالمؤمنین علی(ع) به بررسی بیش تر مفهوم بصیرت می پردازیم:

ارزش بصیرت

 امیر مؤمنان علی(ع) با رفتار و گفتار خویش بزرگ ترین آموزگار بصیرت در تمام دورانها بود و اصحاب خویش را نیز به داشتن این نعمت الهی فرا می خواند.

در نگاه ایشان بینش و بصیرت، عطایی الهی و منشاء هدایت است؛ چنانچه می فرماید: «فَأَبْدَلَنَا بَعْدَ اَلضَّلاَلَةِ بِالْهُدَی وَ أَعْطَانَا اَلْبَصِیرَةَ بَعْدَ اَلْعَمَی؛[2] [خداوند] پس از گمراهی ما را هدایت کرد و به جای کوری بصیرت به ما عطا کرد.»

انسان بصیر از منظر آن حضرت کسی است که:

1. به درستی بشنود و در شنیده ها تفکّر کند نه اینکه هرگونه حرف و شایعه ایی را بدون تفکّر و بررسی باور کند؛ چنانکه فرمودند: «فَإِنَّمَا الْبَصِیرُ مَنْ سَمِعَ فَتَفَکَّرَ؛[3] همانا [انسان] بصیر کسی است که شنید و اندیشه کرد.»

2. به درستی بنگرد، نگاهی که در پی آن، آگاهی و بینش حاصل شود؛ به عبارت دیگر انسان بصیر به دنبال نگاهش به عالَم، علم و آگاهی است. در اندیشه امیر متقیان(ع)، بصیر کسی است که دیده ها و شنیده هایش هدف دار هستند، نه سخن لغو می شنود و نه نگاه هرز می اندازد، بلکه از هر شنیده و دیده عبرتی می گیرد و از هر عبرتی پندی؛ چنانکه می فرماید: «وَ نَظَرَ فَأَبْصَرَ، وَ انْتَفَعَ بِالْعِبَرِ، ثُمَّ سلَکَ جدَداً وَاضحاً یتَجَنَّبُ فِیهِ الصَّرْعَةَ فِی الْمَهَاوِی، وَالضَّلاَلَ فی الْمَغَاوِی؛[4] پس به درستی نگریست و آگاه شد، و از عبرتها پند گرفت، سپس راه روشنی را پیمود، و از افتادن در پرتگاه ها، و گم شدن در کوره راه ها، دوری کرد.»

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: