شب 21رمضان
وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَٰهِۦمُ ٱلْقَوَاعِدَ مِنَ ٱلْبَيْتِ وَإِسْمَٰعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّآ ۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلْعَلِيمُ
عملی که مورد قبول درگاه خداوند متعال قرار نگیرد اثری ندارد هرچند که از نظر احکام شرعی صحیح انجام شود؛ در اسلام کثرت انجام عمل مورد نظر نیست بلکه قبولی آن از سوی پروردگار دارای اهمیت است.
زمانی که حضرت ابراهیم(ع) ساخت خانه خدا را به پایان رساند چنین دعا فرمودند: ای خداوندی که بینا و شنوا هستی این عمل مرا به درگاه خود قبول بفرما و حضرت زینب(س) نیز بعد از شهادت امام حسین(ع) بر بالای سر ایشان در گودال قتل‌گاه دعای حضرت ابراهیم (ع) را خواندند و این اهمیت و جایگاه قبولی عمل در نزد پروردگار را می‌رساند.
اولین قتل و جنایتی که روی زمین اتفاق افتاد بخاطر همین قبولی عمل بود که عمل و انفاق هابیل پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد: فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ
امام صادق(ع) فرمودند: عمل کم ولی با اخلاص به مراتب بالاتر از اعمال فراوان و بدون اخلاص است.
امام صادق(ع) فرمودند: اگر یک عمل از همه اعمالی که انسان انجام داده مورد قبول خداوند متعال قرار گیرد انسان به جهنم نمی‌رود.
گناه سبب از بین رفتن اعمال خوب انسان می‌شود هر چند که عمل انسان بسیار باشد ولی گناه مانند آتشی است که به جنگل افتاده و اعمال خوب انسان را از بین می‌برد.
طبق روایات و احادیث پنج شرط سبب قبولی اعمال انسان برشمرده میشود:شرط اعتقادی، عبادی، اقتصادی، خانوادگی و اخلاقی برای قبولی اعمال لازم است تا اعمال انسان در زندگی مورد قبول حق تعالی قرار گیرد.
شرط اول قبولی اعمال، شرط اعتقادی است یعنی انسان باید به خداوند متعال و ائمه معصومان(ع) اعتقاد داشته باشد و این اعتقاد به توحید، نبوت و امامت اصل قبولی اعمال انسان است و اگر کسی این اعتقاد را نداشته باشد حتی اگر اعمال او صحیح باشد پذیرفته درگاه حق تعالی نخواهد بود.
رسول خدا برای جنگ بدر که اولین جنگ بود می رفت . مسلمانان در ضعف بودند و تعدادشان کم بودند و مسلمانان پیاده بودند و با چوبدستی می جنگیدند . پیامبر دو سوار را دید که سلاح داشتند . گفتند : ما مشرک هستیم و جنگجوی آزاد هستیم و هرکس به ما پول بدهد ، برای او می جنگیم . اگر شما پیروز شدید به ما غنیمت بدهید و اگر شکست خوردید که هیچی . رسول خدا گفت : من برای جنگی که برای خدا می کنم از دو بی خدا کمک نمیگیرم . اگر میخواهید ، مسلمان بشوید که یکی از آنها مسلمان شد و دیگری رفت . یکی از شرایط قولی عمل ، ایمان است . شبیه نیت است ولی کمی فرق میکند .
شرط دوم پذیرفته شدن عمل مبنای عبادی دارد که آن مبنا نماز است که اگر نماز انسان قبول شود بقیه اعمال او نیز مورد قبول قرار می‌گیرد؛ کسی که نسبت به نماز کاهل و سست ‌بوده و نماز را ضایع ‌کند نباید انتظار قبولی اعمال خود را داشته باشد.
شرط سوم در قبولی عمل انسان به درگاه خداوند:شرط بعدی قبولی اعمال اقتصادی و بسیار موثر است اگر در زندگی انسان مال حرام وجود داشته باشد اعمال او قبول نمی‌شود زیرا لقمه حرام مانع انجام اعمال شایسته می‌شود و دعای انسان بالا نمی‌رود؛ این مال حرام از راه‌های زیادی مانند کم‌فروشی، گرانفروشی و حتی کم‌کاری در وقت اداری کسب می‌شود.
شرط چهارم مربوط به اخلاق و رفتاری است که فرد با خانواده خود دارد به عنوان مثال زمانی که زن همسر خود را آزار ‌دهد نمازش مورد قبول درگاه احدیت قرار نمی‌گیرد و بر عکس آن زمانی مرد همسر خود را ناراحت ‌کند و با تندی با او سخن ‌گوید اعمالش پذیرفته نمی‌شود و فرزندان نیز اگر با بداخلاقی با والدین خود سخن گفته و یا بی‌احترامی کنند چنین است.
شرط پنجم قبولی اعمال اخلاقی می‌باشد یعنی انسان نباید اعمال ناشایست مانند غیبت، دروغ، سوء ظن به دیگری و شایعه‌پراکنی نسبت به دیگران انجام دهد. یکسری کارهای ضد اخلاقی و نادرست عمل انسان را از بین می برد . اگر کسی غیبت کند نمازش حبط میشود یا کسی که در ماه رمضان غیبت می کند ، روزه اش باطل نمیشود ولی ثواب روزه اش کم میشود . ولی باطل نیست چون از مبطلات روزه ، غیبت نیست . خانمی پیش رسول خدا آمد و گفت دخترم روزه است و می خواهد افطار کند ، آیا وقت افطار شده است ؟ پیامبر فرمود : روزه نیست . گفت : چرا خودم دیده ام که روزه است . پیامبر فرمودند : در گوشه دهانش تکه های گوشت است و غیبت کسی را کرده است و دیدند درست است . البته این قدرت تصرف پیامبر است که باطنی را ظاهر میکند . نمی خواست بگوید که از نظر شرعی روزه تو صحیح نیست. میخواست بگوید : قبول نیست . در روایت داریم : اگر کسی با زبانش دیگران را آزار بدهد ، عملش قبول نمی شود . در قرآن داریم : خدا عمل را از انسان با تقوی قبول میکند .
فردی دزدی می کرد و انفاق میکرد و به امام صادق (ع) گفت : من که انفاق میکنم عملم ده برابر می شود . پس من نُه ثواب از خدا طلبکار هستم . فرمودند : تو در تصرف مشکل داری . مال تو قابل انفاق نیست . عملی ده برابر میشود که از راه حلال باشد . فرض کنید فردی پول قلابی را حرم بیندازد ، این قابلیت نذر و انداختن در حرم را ندارد .
قابلیت خیلی مهم است. در روایت داریم : انسان وقتی کاری را انجام میدهد ، باید به ریشه و صالح بودن عمل هم توجه داشته باشد .
انسان بیش از اینکه به کثرت اعمال خود توجه کند بهتر است به قبولی آن اهمیت داده و واجبات الهی را به درستی انجام دهد و با همه این موارد دائم از خداوند بخواهد که او را عاقبت به خیر کند.