پرسش 14: چرا قرآن كريم خوردن خون را حرام شمرده است؟
پاسخ: چنانكه گذشت فلسفه برخى احكام دقيقاً معلوم نيست اگر چه در پيشگاه الهى مصلحت واقعى و حقيقى دارد كه ما از آن ها خبر نداريم و به همين خاطر بايد تعبداً آن ها را پذيرفت،^[26] اما در برخى روايات به علت حكم تصريح شده است.^[27] نجاست و
 پرسمان قرآنى فلسفه احكام، صفحه 39
حرمت خون از اين امر مستثنا نيست و نجاست و حرمت آن مبتنى بر مفاسد و پيامدهاى منفى است كه در خوردن خون وجود دارد. برخى زيان هاى روحى و جسمى خوردن خون عبارت است از:
1. سنگدلى و قساوت قلب؛ تأثير خون خوارى بر قساوت قلب و سنگدلى از قديم نيز ثابت شده بود به گونه اى كه فرد سنگدل، بى رحم و قاتل به «خون خوار» تشبيه مى شود. در روايتى از امام رضا درباره علت تحريم خون مى خوانيم:
خداوند خون را مانند مردار تحريم كرده است به خاطر اين كه باعث فساد (و بيمارى) بدن مى شود، آدمى را به بيمارى زردى دچار مى كند، موجب بوى بد دهان مى شود، آدمى را متعفن، بداخلاق، و سنگدل مى كند. رحمت و مهربانى را آن چنان از دل آدمى مى برد كه حتى ممكن است فرزند، پدر و مادر و همسرش را به قتل برساند.^[28]
2. بيمارى زردى و ساير بيمارى ها
3. تعفن و بدبو شدن كه در روايت فوق بدان اشاره شده بود و امروزه نيز ثابت شده است كه خون ماده كاملا آماده اى است براى پرورش انواع ميكرب هايى كه وارد بدن انسان مى شوند و به خون حمله مى كنند و آن را مركز فعاليت خويش قرار مى دهند؛ به همين دليل، گلبول هاى سفيد كه پاسداران و سربازان كشور تن انسانند، همواره در منطقه خون پاسدارى مى كنند تا ميكرب به اين سنگر حساس كه به تمام مناطق بدن ارتباط نزديك دارد، راه پيدا نكند؛ مخصوصاً هنگامى كه خون از جريان مى افتد و به اصطلاح مى ميرد، گلبول هاى سفيد از بين مى رود، به همين دليل ميكرب ها كه ميدان را خالى از حريف مى بينند، به سرعت زاد و ولد كرده، گسترش مى يابند، بنابراين اگر گفته شود خون هنگامى كه از جريان مى افتد، آلوده ترين اجزاى بدن انسان و حيوان است، گزاف گفته نشده (خونى كه در رگ ها جريان نداشته باشد،
 پرسمان قرآنى فلسفه احكام، صفحه 40
خون مرده محسوب مى شود و همين طور خونى كه از حلق به هنگام خوردن پايين رود، خون مرده است). از سوى ديگر امروزه در علم غذاشناسى ثابت شده كه غذاها از طريق تأثير در غده ها و ايجاد هورمون ها در روحيات و اخلاق انسان اثر مى گذارند.^[29]
همين زيان هاى اخلاقى، روانى و جسمى خون است كه موجب شده اسلام به نجاست و تحريم آن حكم نمايد: (اِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ و الدَّمَ و لَحمَ الخِنزيرِ ...)^[30]خداوند تنها مردار و خون و گوشت خوك و آنچه را با نام غير خدا سر بريده اند، بر شما تحريم كرده است.
حرمت و نجاست خون از استفاده هاى معقول مانند تزريق خون براى نجات جان مجروحان و بيماران و مانند آن، مانع نمى شود و دليلى بر تحريم خريد و فروش خون براى اين موارد در دست نيست، چرا كه استفاده هاى عقلايى و مشروع مورد نياز عمومى است.^[31]

[1]. لقمان/21.
[2]. نيز به آيات، مائده/104 ؛ اعراف/28 ؛ انبياء/52 ـ 53 مراجعه شود.
[3]. توبه/122.
[4]. نحل/43.
[5]. مفردات، ص 328.
[6]. ر.ك: الميزان، علامه طباطبايى، ج 12، ص 259 ؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 243 ـ 246.
[7]. وسايل الشيعه، شيخ حرّ عاملى، ج 27، ص 131؛ بحارالانوار، ج 2، ص 88.
[8]. براى آگاهى بيشتر ر.ك: الاجتهاد و التقليد، امام خمينى(رحمه الله) ؛ مقدمه اى بر فقه شيعه، سيد حسن مدرسى، ترجمه محمد آصف فكرت و نيز به كتاب قرآن و حديث، مكارم شيرازى.
[9]. ر.ك: اجتهاد و تقليد در اسلام، سيد محمد حسين طباطبايى ؛ اجتهاد در اسلام، مرتضى مطهرى ؛ اجتهاد و تقليد، ابوالقاسم ابراهيمى ؛ اجتهاد و تقليد، هاشم حميدى.
[10]. مائده/6.
[11]. ر.ك: توضيح المسائل مراجع تقليد.
[12]. وسائل الشيعه، ج 1، ص 367.
[13]. تفسير نور، محسن قرائتى، ج 3، ص 33.
[14]. مائده/6.
[15]. تفسير هدايت ، ترجمه تفسير من هدى القرآن، گروهى از مترجمان، ج 2، ص 275، بنياد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
[16]. ر.ك: پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، رضايى اصفهانى، ج 2، ص 358.
[17]. من لا يحضره الفقيه، شيخ صدوق، ج 1، ص 75 ـ 76.
[18]. اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، رضا پاك نژاد، ص 145.
[19]. ر.ك: تفسير نمونه، ج 3، ص 401،400 ؛ تفسير جامع آيات الاحكام، زين العابدين قربانى لاهيجى، ج 1، ص 120 ـ 121 ؛ قانون اسلام، سيد حسين عرب باغى، ص 44 ـ 54.
[20]. مائده/31.
[21]. وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملى، ج 3، ص 141.
[22]. شرح حديث جنود عقل و جهل، امام خمينى، ص 76 ـ 77.
[23]. روم/30.
[24]. ر.ك: چهل حديث، امام خمينى، ص 179 ـ 187.
[25]. معراج السعاده، فصلى در بيان آداب باطنيه طهارت از خبث (با اندكى تغيير) ص 824،825.
[26]. مرتضى مطهرى، اسلام و مقتضيات زمان، ج 2، ص 27.
[27]. كه بسيارى از رواياتى كه فلسفه و حكمت احكام در آن ها آمده در كتاب علل الشرايع گردآورى شده است.
[28]. علل الشرايع، ج 2، ص 485.
[29]. علل الشرايع، ج 2، ص 486؛ تفسير نمونه، ج 1، ص 585.
[30]. نحل/115؛ مائده/3.
[31]. ر.ك: تفسير نمونه، ج 1، ص 589 ؛ تفسير جامع آيات الاحكام، زين العابدين قربانى لاهيجى، ج 2، ص 127 ـ 130 ؛ تحريرالوسيله، امام خمينى، ج 2، ص 625.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: